مباحثي دربارۀ ماهيت ارزشها و نحوۀ درك و اعتباربخشي آنها و نيز بخشي از گزارههاي مربوط به بيان مصاديق مهمترين ارزشهاي معتبر و چگونگي تحقق آنها بر اساس نظام معيار معتبر و مقبول در جامعۀ اسلامي (مباني وارزشهاي مبتني بر دين حق يا سازگار با آن) است، كه عموماً از حوزۀ فلسفۀ اخلاق و حكمت علمي با رويكرد اسلامي يا از منابع بيانگر نظام ارزشي و اعتقادي اسلام، به عنوان اصول موضوعه، اخذ شده اند. این مبانی عبارتند از:
اعتبار ارزش هاي حقيقي بر واقعيت هاي مربوط به عمل آدمي و نتايج آن تكيه دارد.
اعتبار ارزش ها هم از طريق «عقل و فطرت انساني» و هم با مراجعه به « نظام معيار دينی» معلوم مي گردد.
ارزش ها انواع و مراتب مختلف دارند و به شکل سلسله مراتبي با غايت اصيل زندگي آدمی -يعنی قرب الی الله- ارتباط دارند.
ارزشمند دانستن هر عمل، هم تابع حُسن فعلي و هم وابسته به حُسن فاعلي است.
حيات طيبه وضع مطلوب زندگي بشر بر اساس نظام معيار ربوبی است که با انتخاب و التزام آگاهانه و اختياری اين نظام معيار در همين زندگی دنيايی و در جهت تعالی آن از سوی خداوند به انسان اعطا می شود و تحقق آن باعث دست يابي به غايت اصيل زندگي انسان، يعني قرب الی الله خواهد شد.
حيات طيبه مفهومی ذو مراتب است که برخی از مراتب نخستين آن مطلوب بالفعل همة انسان هاست و لذا بايد تلاش برای تحقق حيات طيبه، از اين مراتب آغاز گردد.( شأن دينی، شأن زيستي و بدني، شأن اجتماعي و سياسي، شأن اقتصادي و حرفه اي، شأن علمي و فناوري، شأن زيبايي شناختي و هنري)
حيات طيبه مفهومی ذو مراتب است که برخی از مراتب نخستين آن مطلوب بالفعل همة انسان هاست و لذا بايد تلاش برای تحقق حيات طيبه، از اين مراتب آغاز گردد.
يكي از ويژگي هاي مهم حيات طيبه، توازن و اعتدال در ابعاد مختلف آن است.
تأسّي به اولياي الهي و تولا و اطاعت از آن ها ودشمنی با دشمنان راه خدا و اوليای خداوند، تنها راه تحقق کامل حيات طيبه در مسير قرب الي الله است.
آماده شدن افراد جامعه برای تحقق آگاهانه و اختياری حيات طيبه، مهم ترين زمينه تحقق اين نوع زندگانی است.
آزادي حقيقي انسان، در رهايي از همة موانع دروني و بيروني رشد و تعالي انسان- نظير وابستگي به شهوات و تمايلات نفساني، پذيرش انواع ستم اجتماعی واقتصادی و فرهنگی، تبعيت کورکورانه از هنجارها و سنت های غلط و اطاعت از حاکميت طاغوت - و حرکت به سوی عبوديت خداوند است.
عدالت اساس يترين ارزش اخلاقی و اجتماعي در نظام معيار اسلامی است.
رأفت و احسان و گذشت و بخشش، مهم ترين ارزش های متمّم عدالت هستند.
علم و عالم در جامعه و فرهنگ اسلامی نقشی بنيادی دارند علم در رأس فضيلت ها، ريشة همه خوبی ها، هم نشين جدايی ناپذير ايمان، چراغ عقل و ماية ارزش گذاری آدميان است و لذا طلب علم، فريضه ای واجب بر همگان و احترام به عالم، اصلی مسلّم و تخلف ناپذير محسوب می شود.
زيبايي و هنر از نمود هاي تعالی بخش حيات بشري و يكي از تمايلات فطري انسان است و ارزش زيباشناختي هم ناظر به واقعيت هاي عيني است و هم وابسته به ادراك فرد.
طبيعت و پديده های طبيعی را، افزون بر ارزش ابزاري در جهت تحقق غايت زندگی، بايد با نگرش نمادين، به مثابة آياتی از حکمت، لطف و اقتدار الهی ملاحظه نمود.
